Quản lý, xử lý chất thải công nghiệp theo pháp luật bảo vệ môi trường
Ngày 28/4/2023
Theo quy định tại khoản 1 Điều 72 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 (“LBVMT 2020”) thì chất thải phải được quản lý trong toàn bộ quá trình phát sinh, giảm thiểu, phân loại, thu gom, lưu giữ, trung chuyển, vận chuyển, tái sử dụng, tái chế, xử lý, tiêu hủy; chủ nguồn thải có trách nhiệm tái sử dụng, tái chế, xử lý và thu hồi năng lượng từ chất thải hoặc chuyển giao cho cơ sở có chức năng, giấy phép môi trường phù hợp để xử lý.
Dựa vào quy định nền tảng này, cơ quan nhà nước đã ban hành hàng loạt các văn bản pháp luật nhằm hướng dẫn các doanh nghiệp trong việc quản lý, xử lý chất thải phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều doanh nghiệp chưa thật sự quan tâm đến vấn đề này như: xây dựng khu vực lưu chứa chất thải chưa đảm bảo; công tác phân loại chất thải tại nguồn không đúng quy định (để lẫn chất thải công nghiệp với chất thải sinh hoạt); chuyển giao chất thải cho các đơn vị không có chức năng thu gom, xử lý hoặc không tạo lập các biên bản, chứng từ chuyển giao theo quy định…
Việc vi phạm một trong các nội dung phía trên có thể khiến doanh nghiệp đối mặt với việc thanh tra/kiểm tra, xử phạt vi phạm từ phía cơ quan nhà nước có thẩm quyền và có thể gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường.
Do vậy, trong quá trình hoạt động sản xuất, doanh nghiệp cần lưu ý một số nội dung quản lý, xử lý chất thải công nghiệp như sau:
1. Các loại chất thải công nghiệp
- Căn cứ thành phần, tính chất của nguyên liệu, sản phẩm, hàng hóa và Danh mục chất thải, thì chất thải được phân thành: (i) chất thải nguy hại (“CTNH”), (ii) chất thải công nghiệp phải kiểm soát (“CTCNPKS”) và (iii) chất thải rắn công nghiệp thông thường (“CTRCNTT”) quy định tại Mẫu số 01 Phụ lục III Thông tư 02/2022/TT-BTNMT (“Thông tư 02”).
- CTRCNTT được thu hồi, phân loại, lựa chọn để tái sử dụng, sử dụng trực tiếp làm nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu cho hoạt động sản xuất.
2. Lưu giữ chất thải công nghiệp
a) Khu vực, kho lưu giữ đối với chất thải đã được phân định là CTRCNTT phải đảm bảo tuân thủ theo quy định tại khoản 3, 4 Điều 33 Thông tư 02.
- Trong nhà: (i) có cao độ nền bảo đảm không bị ngập lụt; (ii) mặt sàn bảo đảm kín, không rạn nứt, không bị thẩm thấu và tránh nước mưa chảy tràn từ bên ngoài vào; (iii) có mái che kín mưa cho toàn bộ khu vực lưu giữ và (iv) nhà kho phải đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật xây dựng theo quy định của pháp luật.
- Ngoài trời: (i) có bờ bao, hệ thống thu gom, xử lý nước mưa chảy tràn, nước thải phát sinh trong quá trình lưu giữ CTRCNTT bảo đảm đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường; (ii) có cao độ nền bảo đảm không bị ngập lụt; nền bảo đảm kín, không rạn nứt, không bị thẩm thấu, đủ độ bền chịu được tải trọng của phương tiện vận chuyển và lượng CTRCNTT lưu giữ và (iii) có biện pháp giảm thiểu bụi phát sinh từ bãi lưu giữ CTRCNTT (đối với loại chất thải có phát sinh bụi).
b) Khu vực, kho lưu giữ đối với chất thải đã được phân định là CTNH và CTCNPKS chưa được phân định là CTNH hoặc CTRCNTT phải đảm bảo điều kiện quy định tại khoản 6, Điều 35 Thông tư 02 : Mặt sàn trong khu vực lưu chứa phải đảm bảo kín khít, không bị thẩm thấu và tránh nước mưa chảy tràn từ bên ngoài vào, đảm bảo không chảy tràn chất lỏng ra bên ngoài khi có sự cố rò rỉ, đổ tràn; phải trang bị các dụng cụ, thiết bị, vật liệu như: dụng cụ, thiết bị PCCC, cát khô hoặc mùn cưa,…; có biển dấu hiệu cảnh báo đảm bảo kích thước tối thiểu 30 cm mỗi chiều,…
Lưu ý: Chỉ được lưu giữ CTNH không quá 01 năm kể từ thời điểm phát sinh, trường hợp lưu giữ quá thời hạn nêu trên thì phải báo cáo bằng văn bản riêng hoặc kết hợp trong báo cáo môi trường định kỳ gửi cơ cơ quan chức năng để theo dõi, giám sát.
3. Xử lý chất thải
- Doanh nghiệp cần chuyển giao chất thải công nghiệp phải xử lý cho các đối tượng sau:
+ CTRCNTT: (i) Cơ sở sản xuất sử dụng trực tiếp làm nguyên liệu sản xuất, sản xuất vật liệu xây dựng hoặc san lấp mặt bằng được phép hoạt động theo quy định của pháp luật; (ii) Cơ sở sản xuất có chức năng đồng xử lý chất thải phù hợp; (iii) Cơ sở xử lý CTRCNTT có chức năng phù hợp; (iv) Cơ sở vận chuyển CTRCNTT đã có hợp đồng chuyển giao với 03 đối tượng nêu trên.
+ CTNH: Cơ sở thực hiện dịch vụ xử lý CTNH được cấp phép bởi cơ quan có thẩm quyền.
- Doanh nghiệp có thể tự tái sử dụng, sơ chế, tái chế, xử lý, đồng xử lý, thu hồi năng lượng từ chất thải khi đáp ứng các yêu cầu sau: (i) thực hiện bằng công nghệ, công trình bảo vệ môi trường, thiết bị sản xuất sẵn có trong khuôn viên cơ sở phát sinh chất thải và phải bảo đảm đạt yêu cầu về bảo vệ môi trường theo quy định; (ii) phải phù hợp với quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường; (iii) không đầu tư mới lò đốt và bãi chôn lấp để xử lý chất thải, trừ trường hợp phù hợp với nội dung quản lý chất thải rắn trong các quy hoạch có liên quan.
4. Bàn giao và báo cáo
Doanh nghiệp cần chú ý:
- Sử dụng biên bản bàn giao CTRCNTT (theo Mẫu số 03 Phụ lục III Thông tư 02) và chứng từ CTNH (theo Mẫu số 04 Phụ lục III Thông tư 02) đối với mỗi lần chuyển giao cho đơn vị thu gom, vận chuyển hoặc đơn vị xử lý;
- Tự lưu giữ các biên bản bàn giao CTRCNTT và chứng từ CTNH tại doanh nghiệp để xuất trình cho các cơ quan có thẩm quyền khi có yêu cầu;
- Tổng hợp khối lượng của từng loại chất thải theo từng nhóm chất thải đã chuyển giao và chịu trách nhiệm về các số liệu mà doanh nghiệp đã báo cáo;
- Thực hiện báo cáo công tác bảo vệ môi trường định kỳ hàng năm (theo Mẫu số 05.A Phụ lục VI Thông tư 02) và gửi về các cơ quan có thẩm quyền trước ngày 15/01 của năm tiếp theo.
-------------------------
Ấn phẩm này cung cấp thông tin chung về các vấn đề liên quan, không được xem như tư vấn chuyên môn của chúng tôi. Nếu Quý vị cần thêm thông tin về vấn đề này hoặc cần hỗ trợ chuyên môn cho các trường hợp cụ thể, vui lòng liên hệ với chúng tôi.
Trân trọng.